ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ကုိ အဂၤလိပ္ ေဆးပညာ စကားလုံးႏွင့္ Diabetes mellitus ( ဒုိင္အာဘိတိစ္ မလုိက္တပ္စ္) ဟု ေခၚသည္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ သည္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းရွိ ဂလူးကုိစ့္ဓာတ္(Glucose) မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဇီ၀ဓာတုမက္တာဘုိးလစ္ျဖစ္စဥ္
ယင္းအထက္ပါ အခ်က္မ်ား ပုံစံတက် မျဖစ္ေသာအခါ ခႏၶာကုိယ္၏ ဂလူးကုိစ့္ဓာတ္ (သၾကားဓာတ္)ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ ခ်ိဳ႔ယြင္း ေဖာက္ျပန္ သြားသည္။ ထုိအခါ လူ႔ကုိယ္ခႏၶာ၏ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ ပမာဏအဆင့္ ျမင့္တက္ လာပါသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ ျမင့္တက္လာျခင္းကုိ အဂၤလိပ္ ေဆးပညာ စကားလုံးႏွင့္ (hyperglycemia ဟုိက္ပါဂလုိက္ဆီးမီးယား) ဟု ေခၚသည္။
ေသြးထဲတြင္ရွိေသာ သၾကားဓာတ္ ပမာဏကုိ ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားမွာ လူ႔ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာရွိတဲ႔ ဓာတုပစၥည္း မ်ားႏွင့္ ဟုိမုန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ဟုိမုန္းမ်ားအနက္ အစာအိမ္၏ ေအာက္တြင္ ကပ္လ်က္ တည္ရွိေနေသာ ပန္ကရိယ (pancreas )၏ ဘီတာဆဲလ္( beta-cell)မွ ထုတ္လုပ္ေသာ အင္ဆူလင္(INSULIN) ဟုိမုန္း သည္ အေရးၾကီး၏။
ဆီးခ်ိဳဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကုိ ျပန္ေကာက္ရလွ်င္ ဆီးခ်ိဳဆုိသည္မွာ ခႏၶာကုိယ္တြင္ရွိေသာ အင္ဆူလင္ဟုိမုန္း ထုတ္လုပ္မွု ခ်ိဳ႔ယြင္းနည္းပါးသြားျခင္း
လူတစ္ဦး၏ ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္ အင္ဆူလင္ဟုိမုန္း ထုတ္လုပ္မွု ခ်ိဳ႔ယြင္းနည္းပါးမွုေၾကာင့
့ ၄င္းတုိ႔ကား
(၁) ဆီးသြားတာမ်ားျခင္း၊
(၂) ဆီးသြားမ်ားလုိ႔ ေရငတ္ျခင္း ေရအမ်ားအျပားေသာက္ျခင္း၊
(၃) အျမင္အာရုံ က်ဆင္းေ၀၀ါးျခင္း၊
(၄) အေၾကာင္းမဲ့ ပိန္ျခင္း၊
(၅) မအီမသာျဖစ္ျခင္း နဲ႔
အျခားလကၡဏာေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
မည္သည့္ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစားကုိမဆုိ ေ၀ဒနာ မခံစားရေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ကုသ ႏုိင္သည္။ ၁၉၂၁ တြင္ အင္ဆူလင္ ေပၚလာကတည္းက ၾကပ္မတ္စြာ ကုသေနႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသဖုိ႔ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစား -၁ တြင္ အင္ဆူလင္ ထုိးျခင္း၊ အင္ဆူလင္ပမ့္ (pump) နဲ႔ကုသျခင္း စသည့္ ကုထုံးမ်ားျဖင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာေတြ မခံစားရဘဲ ေန႔စဥ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ေတြကုိ အမ်ားနည္းတူ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းကုသႏုိင္ ပါသည္။ အမ်ိဳးအစား၂ တြင္မူ အစားအေသာက္ ထိန္းသိမ္းမွဳပုိင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ျခင္း အပုိင္းမ်ားႏွင့္ ေသာက္ေဆးျဖင့္ ကုသျခင္း (Oral hypoglycaemic drugs) အပုိင္း၊ အင္ဆူလင္ ျဖင့္ကုသျခင္း အပုိင္းမ်ားနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ ကုသႏုိင္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္အတူ ယင္းကုိကုသသည့္ ကုထုံးမ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါ ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား ရွိလာတတ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အခ်ိန္တုိ အတြင္း( မိနစ္ပုိင္းမွ နာရီပုိင္း ရက္ပုိင္းအတြင္း) ျဖစ္တတ္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါ အဆစ္ကေလးမ်ား အေနနွင့္- ေသြးထဲက သၾကားပမာဏ ရုတ္တရက္ အလြန္အမင္း က်ဆင္းသြားျခင္း (Hypoglycaemia) ကီတုန္း လုိ႔ေခၚတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြ ထြက္ျပီး ခႏၶာကုိယ္ မွာ အက္ဆစ္ ဓာတ္ေတြ မ်ားလာျခင္း (Diabetic Ketoacidosis)၊ အက္ဆစ္ဓာတ္မမ်ားပဲ ကုိယ္ခႏၶာေရဆြဲအား တက္လာလုိ႔ ကုိမာဟု ေခၚေသာ သတိေမ့ေျမာေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း (Non-ketotic hyperosmolar coma) တုိ႔ ျဖစ္တတ္သည္။
အက္ဆစ္မမ်ားဘဲ သၾကားဓာတ္အလြန္အမင္းမ်ားက သၾကားဓာတ္က ေရဆြဲအားမ်ား၍ ကုိမာ ျဖစ္ျခင္းမ်ိဳး (Non-ketotic hyperosmolar coma) ႏွင့္ သၾကားဓာတ္မ်ားကာ ကီတုန္းဆက္စပ္ အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ားျခင္း (ketoacidosis) မ်ိဳးမွာ ေသေသခ်ာခ်ာ ထိေရာက္ေသာ ကုသမွဳမ်ိဳးကုိ မယူရေသး၍ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚသည့္ အခ်ိန္ၾကာမွ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါမ်ားမွာ ႏွလုံးနဲ႔ ေသြးေၾကာ ဆုိင္ရာေရာဂါမ်ား (cardiovascular) ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္ဆီးျခင္းမ်ာ (nephropathy)၊ ေက်ာက္ကပ္ လုံး၀ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္ က်ဆုံးျခင္းမ်ား (renal failure) မ်က္လုံး အတြင္းပုိင္း ရက္တီနာ ဟု ေခၚတဲ့ အျမင္လႊာစုစည္းသည့္ အာရုံခံ ပစၥည္း ပ်က္စီးျခင္းမ်ား (retinopathy) ခႏၶာကုိယ္ အႏွံ့က ပူေအးထိေတြ႔ စသည္တုိ႔ကုိ သိသည့္ အာရုံေၾကာႏွင့္ ကုိယ္လက္ လွုပ္ရွားမွုကုိ ထိန္းတဲ့ အာရုံေၾကာေတြ ပ်က္စီးတာေတြ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။
ထုိ႔ေနာက္ အနာက်က္တာေႏွး ျခင္း အမ်ိဳးသားမ်ားတြင္ ပန္းေသပန္းညိွုးျခင္း စသည့္ ေရာဂါေဝဒနာမ်ား ျဖစ္ေပၚႏုိင္ပါသည္။
ေျခေထာက္မ်ားမွာ အနာက်က္ေႏွးသည့္အတြက္ ေနာက္ပုိင္း အသားမ်ားပုပ္ေဆြးျခင္းမ်ား မွသည္ ေျခေထာက္ ျဖတ္ပစ္ရျခင္း မ်ိဳးမ်ားလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ လုံေလာက္သည့္ ဆီးခ်ိဳ ကုသမွုႏွင့္ ေသြးတုိးေရာဂါကုိလည္း ထိန္းသိမ္း၊ အေနအထုိင္ ဘ၀၀န္းက်င္ကုိလည္း ေကာင္းေအာင္မြန္ေအာင္ ေျပာင္းလုိက္ႏုိင္လွ်င္ (ဥပမာ ေဆးလိပ္ ျဖတ္တာတို႔ ခႏၶာကုိယ္ အေလးခ်ိန္ကုိ ထိန္းသိမ္း ႏုိင္တာတုိ႔ လုပ္ႏုိင္လွ်င္) ယခင္က ေျပာခဲ့ေသာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္မွ ေပၚေပါက္မည့္ ေရာဂါ ေနာက္ဆက္တြဲ မ်ားကုိ အထုိက္အေလ်ာက္ တားဆီးႏုိင္ပါ၏။
ဖြ႔ံျဖိဳးျပီး ႏုိင္ငံမ်ားတြင္မူ ဆီးခ်ဳိသည္ လူလတ္ပုိင္း အရြယ္ေတြ မ်က္စိကြယ္ရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ေနျပီးေတာ့ ထိခုိက္ ဒဏ္ရာ တစ္စုံတစ္ရာ မျဖစ္ဘဲ ေျခေထာက္ျဖတ္ပစ္လုိက္ ရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္း အရင္းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment